Ostatnio coraz częściej, w kontekście zdrowia kobiet, pojawia się termin endometrioza. Czym ona właściwie jest?
Czym jest endometrioza? Co to za zagadkowa dolegliwość? Czy to tylko wytwór wyobraźni osób skłonnych do hipochondrii i zbyt gorliwych medyków? W końcu jeszcze niedawno mało kto o niej słyszał. Endometrioza rodzi wiele pytań. Spróbujemy przynajmniej niektóre z nich wyjaśnić.
Holenderski naukowiec, Johannes Evers, w swoim eseju z 1994 roku podał kontrowersyjną tezę, mówiąc, że „endometrioza to mit; każda kobieta ma endometriozę”. Jego słowa wzbudziły wiele emocji, zwłaszcza w kontekście licznych publikacji podkreślających symptomy tej choroby jako poważne zagrożenie dla zdrowia współczesnych pań.
Czym jest endometrioza?
Endometrioza określana również jako gruczolistość macicy jest chorobą, która nie tylko jest trudna do precyzyjnej definicji, ale również stanowi wyzwanie diagnostyczne. Mimo licznych badań, nie udało się jeszcze sformułować niepodważalnej teorii wyjaśniającej mechanizmy jej powstawania i ewolucji. Wszyscy specjaliści zgadzają się co do jednego – nie istnieje uniwersalna metoda na całkowite wyeliminowanie endometriozy. Czy istnieje zatem sposób na ochronę przed nią? Choroba ta dotyka od 5 do 7% kobiet, głównie w wieku 30-40 lat, z przewagą kobiet o białej skórze. Mimo prowadzonych badań trudno jest określić dokładny odsetek kobiet dotkniętych tym schorzeniem. Główną przyczyną jest fakt, że endometrioza jest diagnozowana ekstremalnie rzadko i może być bardziej powszechna, niż się zakłada.
Charakterystyczną cechą tej choroby jest występowanie aktywnych struktur błony śluzowej macicy, znanej również jako gruczolistość macicy, w miejscach poza jej jamą. Mogą one pojawiać się w różnych obszarach ciała, takich jak przestrzeń odbytniczo-pochwowa, jajniki, pochwa, jelita, otrzewna, a nawet mózg czy płuca. Zmiany te mogą również rozwijać się w miejscach blizn, na przykład po cesarskim cięciu, na pęcherzu czy wyrostku robaczkowym. W tych miejscach mogą tworzyć się guzki czy torbiele. Lokalizacja ognisk zapalnych jest trudna do ustalenia. Obecnie laparoskopia w połączeniu z biopsją uważana jest za najbardziej wiarygodną metodę diagnozowania tej dolegliwości.
Gruczolistość macicy – objawy
Endometrioza może objawiać się w sposób mylący z innymi schorzeniami, co często prowadzi do błędnych diagnoz. Wielu ludzi mylnie przypisuje jej objawy do naturalnych dolegliwości menstruacyjnych lub innych chorób o podobnych symptomach. Bóle w rejonie miednicy nie są ograniczone jedynie do okresu menstruacyjnego. Mogą one występować również podczas owulacji, oddawania moczu czy w trakcie i tuż po stosunku płciowym. Ból ten może sięgać aż do jelit lub dolnej części kręgosłupa, a jego siła bywa różna.
Poza tym, endometrioza może objawiać się innymi symptomami, takimi jak nieregularne wypróżnienia, wzdęcia związane z intensywnym krwawieniem miesięcznym, uczucie zmęczenia i osłabienia. Objawy psychiczne, takie jak poczucie izolacji, niepewności czy pesymizmu, również mogą towarzyszyć gruczolistości macicy.
Przyczyny endometriozy
Choć dokładne przyczyny tej dolegliwości nie są jednoznacznie ustalone, wielu ekspertów wskazuje na zaburzenia hormonalne u kobiet jako główny czynnik. Szczególnie nadmiar estrogenu, żeńskiego hormonu płciowego, który odpowiada za rozwój błony śluzowej macicy i regenerację jej naczyń, jest często wskazywany jako przyczyna. W okresie menstruacji, miejsca dotknięte endometriozą zachowują się podobnie do tkanek wewnątrz macicy, co prowadzi do cyklicznego wzrostu, złuszczania, a w efekcie do krwawień, stanów zapalnych i intensywnego bólu w okolicy brzucha.
W kontekście źródeł tej choroby badacze rozważają również czynniki genetyczne, problemy z układem odpornościowym oraz wpływ otoczenia i stanu psychicznego pacjenta. Chociaż żadne z tych teorii nie zostało jednoznacznie potwierdzone, istnieją pewne czynniki ryzyka związane z endometriozą. Wśród nich wymienia się wczesne początki menstruacji, przedłużające się krwawienia czy historię choroby w rodzinie. Możliwy jest również związek między niską masą ciała a większym ryzykiem zachorowania. Aktywność fizyczna, zdrowa dieta oraz korzystne warunki środowiskowe odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu gruczolistości macicy.
Związek między endometriozą a płodnością
Endometrioza, stanowiąca realne niebezpieczeństwo dla zdrowia kobiet, objawia się licznymi symptomami i obserwowalnymi zmianami w organizmie. Chociaż kwestia ta jest poważna, często ją pomijamy. Wiele pań nie jest świadomych, że endometrioza może być głównym czynnikiem prowadzącym do bezpłodności. Około 30-40% kobiet w trakcie rozwoju tej choroby doświadcza trudności z zajściem w ciążę. Niestety, nie ma jeszcze metody na całkowite usunięcie tej dolegliwości. W leczeniu endometriozy często stosuje się „terapię mieszaną”, łączącą różnorodne metody, począwszy od leczenia farmakologicznego (stosowanie hormonów i leków przeciwbólowych), aż po procedury chirurgiczne (laparoskopia, laparotomia). Nie ma jednak dowodów na skuteczność tych metod w kontekście przebiegu i konsekwencji choroby.
Nie można zaprzeczyć – endometrioza jest realna! Oprócz symptomów często wskazujących na zaburzenia miesiączkowania istnieją zmiany w organizmie, które można zidentyfikować za pomocą odpowiednich badań. To nie jest mit, ale autentyczne zagrożenie dla zdrowia kobiet. Nie daj się przekonać, że problem, który zauważyłaś, jest tylko produktem Twojej wyobraźni. Pamiętaj, że zdrowie i samopoczucie są w Twoich rękach. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące symptomy, skonsultuj się z lekarzem.