Rola kardiotokografii w takcie ciąży i porodu

Czym jest KTG?

Metoda ta umożliwia wczesne rozpoznanie niedotlenienia u płodu i tym samym - uniknięcie późniejszych nieprawidłowości u dziecka.Wskazaniem jest każdy poród. Podczas rodzenia zazwyczaj nadzoruje się częstotliwość czynności serca płodu. Jednak w trakcie porodu fizjologicznego o dobrym tempie, niektóre ośrodki odstępują od ciągłych pomiarów.

W skład kardiotokografii wchodzi:

• tokografia – umożliwia rejestrację czynności skurczowej macicy, która może odbywać się poprzez zewnętrzne elektrody umieszczone na brzuchu ciężarnej lub poprzez rejestrację zmiany ciśnienia wewnątrz jamy macicy, mierzonego przy pomocy cewnika założonego do jej światła;

• kardiografia – umożliwia z tego samego przyłożenia prowadzenie ciągłej rejestracji akcji serca płodu przy pomocy elektrokardiografu lub ultrasonograficznej sondy określającej czynność skurczowo-rozkurczową serca przy wykorzystaniu efektu Dopplera (możliwość potwierdzenia przepływu z funkcją kierunku).

Wskazania

Niezależnie od różnych poglądów na kardiotokograficzną kontrolę każdego porodu, udało się wskazać grupę przypadków, w których pomiar kardiotokograficzny jest bezwzględnie zalecany. Oto one:

• Niepokojące informacje dotyczące poprzednich porodów (przykładowo – obumarcie wewnątrzmaciczne płodu, komplikacje okołoporodowe),

• Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu, poród przedwczesny,

• Nadciśnienie indukowane ciążą,

• Zaburzenie przemiany węglowodanów,

• Położenie miednicowe,

• Wzniecanie porodu niepostępującego, poród przedłużający się, podawanie leków wywołujących skurcz macicy,

• Ciąża przenoszona i przeterminowana,

• Małowodzie, wielowodzie,

• Wodogłowie,

• Ciąża bliźniacza lub inna mnoga,

• Krwawienia z dróg rodnych w trzecim trymestrze,
  

• Rozpoznana przed porodem wada rozwojowa płodu,

• Zakażenie wewnątrzmaciczne,

• Podejrzenie konfliktu serologicznego,

• Poważne choroby matki (w tym choroby serca)

Czas trwania badania KTG

Dąży się do prowadzenia ciągłego zapisu KTG podczas porodu. Obecnie podstawowe badanie KTG powinno trwać nie mniej niż 30 minut, ewentualnie zostać przedłużone do 60 minut.

Na wykresie badania kardiotokograficznego naniesiona zostaje częstość akcji serca płodu oraz występujące skurcze mięśnia macicy. W opisie wyróżniamy częstość podstawową oraz zmiany okresowe.

Kardiotokografia przerywana polega na powtarzaniu badania, na przykład co 30 minut, w okresie rozwierania szyjki.

Technika

Jak prowadzić nadzór tokograficzny? Należy dążyć do uzyskania ciągłego nadzoru kardiotokograficznego bez zaburzeń rejestracji. Taki optymalny nadzór uzyskuje się obecnie dzięki zastosowaniu wysoce specjalistycznych urządzeń monitorujących sygnał z odległej sondy ultradźwiękowej. Technika ta pozwala również na przyjęcie przez rodzącą dowolnej, wygodnej pozycji bez ograniczeń pomiarowych. Ponieważ w trakcie rozwierania (przed rozpoczęciem właściwej akcji porodowej) ciężarna dąży do ułożenia ciała jak najbardziej zmniejszającego dolegliwości, taka technika pomiaru i zapisu KTG wydaję się być przyjazna matce.

Minimalne wymagania nadzoru nad rodzącą, czyli kiedy KTG powinno być wykonane:

• Przy przyjęciu,

• W okresie rozwierania szyjki, co 15 minut przez 30 sekund po skurczu,

• Przez 30 minut po pęknięciu pęcherza płodowego lub po jego przebiciu przy zatrzymaniu akcji porodowej,

• W przypadku zwolnienia czynności serca płodu poniżej stu uderzeń na minutę lub przyspieszenia powyżej 150 uderzeń na minutę,

• Konieczne - w trakcie podawania leków wpływających skurczowo na mięsień maciczny,

• Po odejściu smółki, w razie krwawienia z dróg rodnych oraz w okresie wydalania

Praktyczna wskazówka

Warto przed porodem, znając już jego miejsce, odwiedzić docelowy oddział i zapoznać się z pewnymi jego zasadami. Pytanie o możliwość rejestracji czynności serca płodu przy użyciu KTG powinno być jednym z pierwszych. Raczej mało prawdopodobne jest spotkanie się z oddziałem, który tego rutynowo nie przeprowadza. Jednakże uczulam na tę kwestię szczególnie te z Pań, które będą rodzić w mniejszych szpitalach.