Warunki konieczne do zajścia w ciążę

Zdolność rozrodcza zależy od wielu czynników anatomicznych, fizjologicznych oraz psychicznych. Artykuł eksperta.

kobieta i mężczyzna w kamperze piją herbatę i omawiają warunki konieczne do zajścia w ciążę


Podziel się na


Warunki konieczne do zajścia w ciążę można podzielić na trzy główne rodzaje: pierwszy jest zależny od obojga partnerów, drugi zależny jest od partnerki i trzeci – zależny od partnera. 

Od czego uzależnione jest zajście w ciążę?

Warunki niezbędne do zajścia w ciążę muszą wystąpić u każdego z partnerów jednocześnie. Dzielimy je na dwie grupy.

Uwarunkowania ze strony kobiety:

  • Pierwszym elementem odgrywającym kluczową rolę w zdolności kobiet do poczęcia i donoszenia ciąży jest prawidłowa budowa anatomiczna dróg rodnych. Pojawiające się stosunkowo rzadko odchylenia od normy podlegają prostej korekcie chirurgicznej. Wszystko oczywiście zależy od stopnia nieprawidłowości. Im jest on mniejszy, tym większa szansa, że po ewentualnym zabiegu dojdzie do poczęcia.
  • Prawidłowa czynność fizjologiczna narządu rodnego. Dotyczy to głównie prawidłowego funkcjonowania jajników (odpowiednie reakcje hormonalne) z zachowaniem cykliczności jajeczkowania i odpowiedniego stężenia hormonów.
  • Nieodzownym elementem zapłodnienia i w następnej kolejności prawidłowej implantacji zarodka jest drożność światła narządów rodnych, poczynając od brzusznego końca jajowodów, aż po zewnętrzne ujście pochwy. Niedrożność związana z niewielkiego stopnia zrostami, małymi polipami czy krwiakami jajowodów jest korygowana chirurgicznie i rokuje bardzo dobrze, jeśli chodzi o późniejsze zapłodnienie.
  • Kolejnym warunkiem płodności kobiecej jest utrzymanie właściwego środowiska w obrębie wnętrza pochwy, kanału szyjki, jamy macicy i światła jajowodów. Środowisko to musi być prawidłowe nie tylko pod powszechnie znanym względem jego zakwaszenia, ale również pod względem anatomicznym, bakteriologicznym (niezwykle istotne) oraz endokrynologicznym (czyli hormonalnym).
  • Prawidłowa czynność wewnątrzwydzielnicza jajników, umożliwiająca odpowiednie przygotowanie narządów płciowych kobiety do przyjęcia rozwijającego się zarodka. Jest ona wynikiem aktywnego wydzielania przez jajnik hormonów w odpowiedzi na substancje wydzielane przez przysadkę. Dzięki cykliczności pracy jajników, średnio co 28 dni dochodzi do jajeczkowania z jednego z nich. W tym samym czasie macica jest odpowiednio przygotowana do przyjęcia zapłodnionego zarodka. Tylko zachowanie przez jajniki odpowiednich proporcji w wydzielanych hormonach oraz odpowiedniego czasu ich uwalniania do krwi umożliwia zajście w ciążę.
  • Wreszcie bardzo ważna jest tak zwana kondycja psychiczna. Bardzo często mamy do czynienia z kobietami mającymi problem z zajściem w ciąże, który wynika z nieprawidłowości psychologicznych. Odpowiednie programy i grupy wsparcia, spotkania i indywidualne rozmowy z lekarzem niwelują problem i przywracają płodność (przykładem może być bardzo silna potrzeba zajścia w ciążę kobiet po 30-stce, które odczuwają bieg czasu, i którym wydaje się, że mają „ostatni dzwonek” na poczęcie. Nic bardziej destrukcyjnego, jeśli chodzi o próbę poczęcia, niż odczuwana konieczność zajścia w ciążę).
  • Wydolność cieśniowo–szyjkowa. Czyli zdolność donoszenia ciąży. Jej brak zdarza się u kobiet, u których dochodzi do tak zwanych nawykowych poronień w drugim trymestrze ciąży. Wynikają one na ogól z niewydolności szyjki w utrzymaniu płodu w jamie macicy. Zapobiega się temu przeprowadzając plastykę szyjki przed zapłodnieniem lub zakładając szew okrężny na szyjkę w trakcie trwania ciąży.
kobieta i mężczyzna piją herbatę nad wodą i omawiają warunki konieczne do zajścia w ciążę

Męska sprawa…

Uwarunkowania ze strony mężczyzny:

  • Prawidłowy spermatogram, czyli wynik badania nasienia. Jest to warunek konieczny męskiej płodności. W prawidłowym spermatogramie ocenia się liczne parametry związane z plemnikami i ejakulatem (wytrysk nasienia) jako całością. Najważniejsze z nich to: odpowiednia ilość prawidłowo zbudowanych plemników w ejakulacie, odpowiednio długi czas ich przeżycia, prawidłowe Ph ejakulatu oraz prawidłowa ruchliwość plemników.
  • Prawidłowa czynność wewnątrzwydzielnicza komórek gruczołowych jąder (tak zwanych komórek Leydiga). Zapewniają one utrzymanie odpowiedniego środowiska dla plemników.
  • Podobnie jak u kobiet – odpowiednia budowa anatomiczna zewnętrznych narządów płciowych umożliwiająca odbycie stosunku płciowego oraz prawidłowy wytrysk nasienia.
  • Zachowanie drożności najądrzy oraz nasieniowodów. Zdarzają się sytuacje, w których próbuje się je udrażniać. Nie są to jednak na tyle powszechne i łatwe zabiegi jak u kobiet. Mężczyźni z zarośniętymi drogami wyprowadzającymi nasienie na zewnątrz mogą mieć poważne problemy z zapłodnieniem partnerki.
  • Prawidłowa czynność gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych. Wydzielina produkowana przez te narządy jest głównym składnikiem środowiska, w jakim plemniki się znajdują. Zaburzenia w ich wydzielaniu mogą uniemożliwić zapłodnienie przez np. skrócenie czasu życia plemników, czy zmniejszenie ich ruchliwości.
  • Zdolność do odbycia stosunku płciowego w okresie, w którym u kobiety dochodzi do jajeczkowania. Oznacza to zdolność mężczyzny do osiągnięcia podniecenia płciowego, efektem którego jest wzwód prącia. Konieczna jest również umiejętność utrzymania wzwodu (mężczyźni, którzy mają z tym problem, wymagają na ogół pomocy psychologicznej, gdyż właśnie problemy natury emocjonalno–psychicznej są najczęstszą przyczyną trudności w utrzymaniu wzwodu i odbyciu pełnego aktu seksualnego) oraz wytrysku nasienia.

Niepłodność dotyka partnerów obojga płci – problemy pojawiają się po stronie kobiety w około 30%, natomiast 20% przyczyn problemów z zajściem w ciążę stanowią nieprawidłowości wykryte u mężczyzn.

kobieta i mężczyzna trzymają się za ręce i omawiają warunki konieczne do zajścia w ciążę

Spełnienie wszystkich wyżej wymienionych warunków jest konieczne do poczęcia dziecka. Ponieważ wydaje się, że jest ich dużo, należy się kilka słów wyjaśnienia. Znakomita większość par pragnących posiadać potomstwo spełnia wszystkie te wymagania. Jeżeli natomiast występują trudności, nie należy się zanadto zamartwiać – na ogół jest to jeden – ewentualnie dwa czynniki niesprzyjające poczęciu, których korekta nie jest trudna i umożliwia skuteczne zapłodnienie, donoszenie i urodzenie zdrowego dziecka.

Autor: lek. med. Witold Kłosiński