Owszem, niosą ze sobą pewne ryzyko dla dziecka i matki. Jednak czasem, to jedyna możliwość, aby uratować zdrowie lub życie maleństwa.
Na szczęście medycyna, a w tym chirurgia prenatalna, rozwija się dynamicznie. To coś, o czym jeszcze nie tak dawno można było tylko pomarzyć. Obecnie staje się coraz skuteczniejsza mimo ogromnego skomplikowania. Polska także może się pochwalić specjalistycznym ośrodkiem!
Kiedy potrzebna jest operacja w łonie matki?
Zasada jest bardzo jasna – takie operacje przeprowadza się wtedy, gdy ryzyko związane z nimi jest mniejsze niż to, które niesie ze sobą zdiagnozowana wada czy choroba. Często taka operacja niestety nie może „wyleczyć” dziecka czy sprawić, że wada zniknie zupełnie. W wielu przypadkach jest jednak jedyną szansą na maksymalne skorygowanie jej w taki sposób, aby dać maluchowi jak największą szansę na lepsze życie, większą sprawność i samodzielność.
Jakie wady wrodzone można korygować operacyjnie? Są to między innymi:
- wady serca;
- przepuklina przeponowa;
- rozstrzelenie oskrzeli;
- rozszczep kręgosłupa;
- uropatia zaporowa;
- potworniak krzyżowo-ogonowy;
- zespół pasm owodniowych;
- zespół transfuzji międzypłodowej;
- torbielowatość gruczolakowata płuc.
W Polsce istnieje miejsce, które specjalizuje się w tego typu zabiegach. Szpital Specjalistyczny nr 2 w Bytomiu to placówka, w której wykonano już ponad 80 operacji dzieci w łonie matki.
Tak, istnieje ryzyko
Oczywiście tego typu operacje niosą ze sobą ryzyko, o którym matka zawsze zostaje poinformowana przez lekarza. Ryzyko to związane jest przede wszystkim ze znieczuleniem. Zastosowane leki anestezjologiczne, które niestety są koniecznością, mogą mieć negatywny wpływ na dziecko gdyż przechodzą przez łożysko. Jednak gdy operacja jest niezbędna, lekarz dobiera je tak, aby zminimalizować niebezpieczeństwo. Stres, który czuje matka przed operacją także nie pozostaje bez wpływu na dziecko.
Operacja to w wielu przypadkach jedyna szansa na lepsze życie, większą sprawność i samodzielność malucha w przyszłości.
Ważnym zagrożeniem jest także przedwczesny poród. Dzieci, które przeszły operację wewnątrzmaciczną często rodzą się przed terminem, jednak (w przypadku bytomskiego szpitala) jest to średnio 33.-34. tydzień ciąży, kiedy maluch jest już wystarczająco rozwinięty.
Jak przebiega operacja?
Istnieją dwie metody wykorzystywane często do przeprowadzania operacji w łonie matki:
- wewnątrzmaciczna chirurgia otwarta
To metoda zdecydowanie bardziej inwazyjna. Polega na wykonaniu cięcia (przypominającego to cesarskie), częściowym wyjęciu dziecka z macicy i dokonaniu zabiegu.
- endoskopowo
Mniej inwazyjna, ale wymagająca ogromnej precyzji procedura. Przez niewielkie nacięcie do macicy wprowadza się specjalny aparat, którym następnie dokonuje się zabiegu.
Rozszczep kręgosłupa
Rozszczep kręgosłupa z przepukliną oponowo-rdzeniową to jedna z tych wad, którą można skorygować operacyjnie. Pojawia się w 3-4 tygodniu ciąży i jest spowodowana nieprawidłowościami w rozwoju kręgosłupa u płodu. Rdzeń kręgowy nie „zasklepia się” mięśniami i skórą, nie zamyka się i pozostaje na wierzchu. Skutkować to może takimi konsekwencjami, jak wodogłowie, porażenie nóg, deformacje… Operacja polega na przykryciu rdzenia. Dzięki temu skutki jego zbyt długiej ekspozycji są zminimalizowane. Niestety, na świecie takich zabiegów wciąż przeprowadza się bardzo niewiele. Wykonywane są jednak m.in. w ośrodku w Bytomiu.
Najpierw diagnostyka
Rozwój chirurgii prenatalnej jest ściśle związany z rozwojem diagnostyki prenatalnej. Bez odpowiednich, zaawansowanych badań dających możliwość odpowiedniego rozpoznania wady, nie byłoby mowy o postępie w rozwoju metod zabiegowych. Badania prenatalne wywołują zrozumiałe kontrowersje. Niektóre z nich są dość inwazyjne, a więc i do pewnego stopnia ryzykowne dla życia dziecka. Jednak często dają możliwość wcześniejszego wykrycia poważnych wad i dzięki temu – skorygowania ich lub ograniczenia już w łonie matki.